\

Geneza praw człowieka

Niezależnie od tego jakiej jesteśmy płci, gdzie mieszkamy czy ile mamy lat łączy nas jedno – człowieczeństwo. Każdemu z nas – dobrze sytuowanej osobie na stanowisku, i uczniowi czy studentowi, ale i końcu osobie bezdomnej przysługuje katalog praw. Katalog ten nazywamy powszechnie prawami człowieka. Każda z norm w nim określona przysługuje każdemu z nas od przyjścia na świat aż do naturalnego zgonu.

Początków praw człowieka winniśmy poszukiwać w najbardziej znanej książce świata – Biblii. To właśnie w niej, a dokładniej rzecz ujmując w dekalogu określone zostały pierwsze ludzkie prawa. W 10 krótkich przykazaniach ujęte zostały najważniejsze zasady poprawnego życia na ziemi ze szczególnym ustosunkowaniem się do Boga i wiary chrześcijańskiej. Dekalog opiera się na prostej zasadzie – wolność jednego człowieka nie może być ponad wolnością drugiej jednostki.

Genezę praw człowieka odnajdujemy także w Kodeksie Hammurabiego i filozofii świata starożytnego. Już Greccy Sofiści kładli nacisk na równość obywatelską a Pitagorejczycy głosili pogląd, że to wiedza, mądrość i doświadczenie sprzyjają pozyskaniu władzy, nie powinno mieć natomiast na to znacznego wpływu pochodzenie czy bogactwo. Jeden z najbardziej znanych starożytnych filozofów – Arystoteles opowiadał się za ustrojem demokracji umiarkowanej. W filozofii rzymskiej prawa człowieka podkreślał Seneka uznając jednostkę ludzką za najważniejszą istotę na ziemi.

Wertując historię świata nie sposób pominąć osoby św. Tomasza. W swoich rozważaniach o życiu i świecie on też poświęcił wiele miejsca człowiekowi i jego prawom. Uważał on, że tworząc prawo koniecznie trzeba zwrócić uwagę na ludzkie prawa naturalne.

Początków praw człowieka w Polsce możemy doszukiwać się w czasach szlacheckich, gdzie obowiązywała zasada „nikogo nie sądzimy bez wyroku sądu”.  Zdecydowanie przesadnie prawa człowieka a konkretnie szlachcica akcentowała także reguła liberum veto czyli „nie pozwalam”.  Polskim dokumentem traktującym o prawach człowieka była doktryna o tolerancji religijnej z roku 1415.

Prawdziwy rozkwit rozwoju norm i praw człowieka przypadał na czas epoki oświecenia. Tematyką tą zajmował się między innymi Locke, Rousseau, Paine. Wszyscy ci filozofowie kładli nacisk na znaczenie tolerancji i wolności w życiu każdego człowieka.

W USA dokumentem, który jako pierwszy określał prawa człowieka była Deklaracja Niepodległościowa Stanów Zjednoczonych.

Na rozwój praw humanitarnych z jakimi mamy do czynienia w dzisiejszej postaci ogromny wpływ miały konwencje; haska oraz genewska, które były jednak wielokrotnie łamane podczas II wojny światowej.

Kolejna „fala” rozwoju praw człowieka przypada na lata po 1945 roku. Wynikało to przede wszystkim z doświadczeń wojennych większości krajów europejskich, ale i Ameryki. To właśnie w roku 1945 powstała działająca po dziś dzień Organizacja Narodów Zjednoczonych.