System ochrony praw człowieka nie byłby w żadnym stopniu skuteczny, gdyby obok aktów prawnych traktujących o obowiązkach i przywilejach każdej jednostki ludzkiej nie istniały instytucje oraz organizacje mające na celu ochronę ludzkiej godności. Aby prawa człowieka były przestrzegane działać musi sprawnie funkcjonujący aparat, który jest w stanie zagwarantować wszystkim ludziom ochronę przysługujących im praw, w tym prawa fundamentalnego – prawa do życia.
W skład systemu ochrony praw człowieka wchodzą instytucje powszechne, mające charakter międzypaństwowy, jak i organizacje wewnątrzkrajowe. Do aparatu ochrony praw ludzkich należą także instytucje prywatne.
Jedną z najważniejszych organizacji chroniących przywilejów ludzkich jest Rada Europy. Wniosek o rozpatrzenie danej sprawy może złożyć do niej każda osoba, według której jej prawa zostały pokrzywdzone. Warunkiem jest przejście i bezowocne sfinalizowanie drogi sądowej w określonym państwie. Skarga nawiązywać winna do gwarantów określonych w Konwencji. Postępowanie trwa zwykle około 7 lat.
Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze powstał w roku 1998 w Rzymie. Główną przyczyną zainicjowania Trybunału były wydarzenia w Rwandzie oraz Bośni. Do zadań haskiej organizacji należy przeciwdziałanie najokrutniejszym wykroczeniem przeciwko godności jednostki; morderstwom, gwałtom, torturom, apartheidowi.
ONZ to kolejna instytucja, której jednym z naczelnych zadań jest obrona praw jednostek ludzkich. Skargę traktującą o naruszeniu przywilejów człowieka bądź obywatela przedstawić należy w Komitecie Praw Człowieka mieszczącym się w Genewie. Cała procedura jest o wiele krótsza niż w przypadku postępowania Rady Europy, trwa bowiem około 2 lat. Ciekawym rozwiązaniem wprowadzonym przez Organizację Narodów Zjednoczonych jest możliwość złożenia wniosku o rozpatrzenie danej sprawy za pośrednictwem Internetu.
Do zrzeszeń pozarządowych zajmujących się obroną ludzkich praw należy m. in.; Amnesty International – największa apolityczna struktura, której początki datuje się na rok 1961. Amnesty International swoją siedzibę ma w Londynie. W jej skład wchodzi około 170 państw ze wszystkich zakątków świata. Za naczelny cel organizacja przyjmuje zniesienie kary śmierci.
Międzynarodowy Komitet Helsiński powstał po roku 1975. W naszym kraju działa pod postacią Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
Zawarte na kartach konstytucji i umowach międzypaństwowych normy prawne podlegają osłonie prawa krajowego. Stanowi to gwarant opieki sądowniczej oraz urzędniczej (krajowy system ochronny). Każdy z nas ma także prawo skierowania swojej sprawy do instytucji Rzecznika Praw Obywatelskich.